Inhaalslag Bildung voor altijd

De interesse van Aardbron richt zich op het klaar zijn voor altijd. Niet beperkt tot het nu of het straks; nee, voor altijd. Volgens Klaus Prange is Bildung voor altijd. Ik ben dat volkomen met hem eens. Aardbron houdt zich kortgezegd dan ook met al haar trainingen, samenscholingen en andere activiteiten bezig met Bildung.

Denken en zijn. Natuur en geest. Materie en bewustzijn. Voor het filosofisch materialisme komt de materie op de eerste plaats. De geest komt voor het filosofisch idealisme op de eerste plaats. Bildung stamt uit het (Duits) filosofisch idealisme.

Onder het filosofisch idealisme vallen de filosofieën die aangeven dat de natuur, de materie voortkomt uit en bepaald wordt door iets ideëels, het bewustzijn, het denken, de geest, de wil. In onze tijd zou je kunnen zeggen: de wil tot ontvouwen. De belangrijkste stromingen zijn subjectief idealisme (de materie is afgeleid van het menselijk bewustzijn) en objectief idealisme (de materie is weliswaar onafhankelijk van het menselijk bewustzijn, maar is geschapen door een geestelijk/goddelijk wezen).

Oorspronkelijk was Bildung een theologisch begrip: je moest je vormen naar Gods beeld. De theologische inhoud verdween echter en Bildung kreeg een algemene morele en ethische betekenis. En die betekenis heeft Bildung nog steeds.

Bildung vertegenwoordigt de complexiteit van het echte leven. In tegenstelling tot onze (materialistische) reductionistisch wetenschappelijke benadering van educatie (educare is latijn voor opvoeden: uitlokken tot ontwikkeling, w.o. onderwijzen) waarvoor leren en opvoeden een functie hebben (de mens als machine) ten behoeve van de ‘soortelijkheid’ van de mens. Bildung heeft waarde in zichzelf, heeft te maken met vrijheid, waardigheid, met esthetica, met spiritualiteit, met authenticiteit, zo je wilt idiosyncrasie, met moraliteit.

De mens is geen machine. We zijn echter wél opgegroeid en gevormd met de reductionistische benadering van educatie. We komen half van school af, we bevinden ons half op ons werk, we zijn slechts half klaar voor de eigen tijd. De activiteiten van Aardbron masseren de geest in de machine om heel klaar te zijn voor de eigen tijd. Hoe kunnen we klaar zijn voor de toekomst en voor altijd, als we half klaar zijn voor de eigen tijd? Er is een inhaalslag op het gebied van Bildung noodzakelijk.