De centimeters zijn op

Er is een baanbrekende, verstorende en innovatieve manier om de gevolgen van de kredietcrisis het hoofd te bieden en ook nog op een duurzame manier.

De crisis is niet zozeer tragisch maar vooral absurd, want dezelfde materialen, dezelfde fabrieken, dezelfde vakmensen en dezelfde capaciteiten zijn beschikbaar als hiervoor. Er zijn stapels voedsel, goederen en grondstoffen aanwezig. En de werkkracht is er. Maar de economie is verlamd—neigt zelfs naar bewustzijnsstoornis—omdat er geen geld is. Dat is net zo absurd als stoppen met bouwen omdat de centimeters op zijn!

Voer vrijgeld in—een aanvullend legaal monetair systeem—en realiseer de vele bevroren ideeën en trek de gestagneerde projecten los. Vrijgeld laat bevroren energie en creativiteit weer vrij stromen, ook al willen de banken niet. Vrijgeld werkt zonder de luchthandel van de speculatieve markt in aandelen en opties. Waar de economie verlamd raakt omdat er geen centimeters, sorry, geen geld meer is, biedt vrijgeld de vruchtbare grond voor het bloeien van vertrouwen en samenlevenskunst.

Het WIR-systeem, een variant van zo’n vrijgeldsysteem, levert het bewijs van succes. Maar pas op: uitsluitend geschikt voor ondernemers met daadkracht—liefde en lef.

Sprookje

Er waren eens, gedurende een vergelijkbare crisis die we nu doormaken, 16 zakenlieden die samenschoolden om te onderzoeken hoe zij zelf actie konden ondernemen om de crisis te beteugelen. Zijzelf en hun klanten hadden een schrijven van hun bank ontvangen waarin stond dat hun kredietlimiet verlaagd of geëlimineerd zou worden. Faillissement was slechts een kwestie van tijd.

Ze realiseerden zich dat bedrijf A de lening nodig had om goederen te kopen van bedrijf B, dat op haar beurt spullen moest kopen van haar eigen toeleveranciers. Daarop besloten ze een onderling wederzijds kredietsysteem te creëren en nodigden hun klanten en toeleveranciers uit mee te doen. Wanneer bedrijf A iets koopt van bedrijf B ontvangt A het debet en B het credit. Ze creëerden zo hun eigen muntstelsel waarvan de waarde identiek was aan de nationale munt, maar met de interessante eigenschap dat het niet rentedragend was.

De landelijke banken startten een massale perscampagne om dit revolutionaire idee de kop in te drukken. De campagne faalde wonderbaarlijk en dit kleine systeem redde de bedrijven die destijds betrokken waren. Onder de gebruikers van het systeem werd een coöperatie opgezet zodat de rekeninghouders konden blijven handelen met de munt.

Sommige deelnemers konden ook in de munteenheid van de coöperatie lenen tegen een merkwaardig lage rente van 1% tot 1,5%. Al deze leningen dienden voorraden en andere goederen en activa als onderpand te hebben. Dit systeem groeide in de tijd uit tot een kwart van alle handel in het land.

Zesenvijftig jaar later bewees een Amerikaanse professor in een economische studie dat hét geheim voor de legendarische economische stabiliteit van dat land lag in dat vreemde onofficiële geld dat parallel aan het nationale geld onder de bedrijven circuleerde.

Die welbekende economische veerkracht werd meestal toegekend aan een mysterieus en onbekend nationaal kenmerk. Telkens wanneer een recessie de kop op stak nam het handelsvolume in deze onofficiële munteenheid drastisch toe, waarbij tegelijkertijd de effecten van de recessie op verkoop en werkgelegenheid afnam. Zodra er een hoogconjunctuur ontstond expandeerde de handel in de nationale munt terwijl de activiteit in de onofficiële munt weer terugviel.

De verrassende implicaties van deze studie zijn dat het spontane anticyclische gedrag van dit kleine onorthodoxe systeem de centrale bank van het land juist hielp in haar inspanningen om de economie te stabiliseren.

WIRklichkeit

foto WIR Bank

Dit is geen sprookje maar het waar gebeurd verhaal van het WIR-systeem. Het WIR-systeem in Zwitserland, een geldsysteem parallel aan de Zwitserse franc dat sinds 1934 operationeel is, is een lichtend voorbeeld van de oplossingsrichting. Het WIR-systeem is vandaag de dag nog steeds operationeel.

Het WIR-systeem is destijds als B2B-systeem (‘business to business’-systeem) opgericht door een handvol ondernemers en verhandelt nu met 60.000 leden ongeveer 1,4 miljard euro per jaar. Het WIR-systeem is grondig onderzocht en het blijkt dat dit systeem opleeft in economisch barre tijden, terwijl tijdens perioden van hoogconjunctuur het systeem weer meer naar de achtergrond schuift. Het WIR-systeem blijkt het geheim achter de spreekwoordelijke robuustheid van de Zwitserse economie te zijn.

Trek jouw zaak los

Trek je eigen zaak op een vergelijkbare manier los en laat je inspireren door de vele innovatieve geldsystemen die er zijn. Organiseer een brainstorm of workshop en speel het Serieus Gek Geld Spel en schudt je denkpap eens door elkaar. Denk en doe anders. Laat je niet op de kop zitten door de huidige crisis maar steek de handen uit de mouwen.