foto © Peter Rigaud
Sanne Bruijne van new shoes today tipte het interview met Peter Sloterdijk in VPRO’s Tegenlicht: Waar is Woede?.
Vooral het vrij en willig betalen van belasting is een interessante radicale en veelbelovende omkering van ons huidige stelsel.
Belasting dient eigenlijk verlichting te heten omdat het ons leven plezieriger, lichter en moeitelozer maakt. Helemaal als we het vrij en willig schenken aan de overheid om er zinnige dingen voor de gemeenschap mee te doen. Van ikonomie naar wijconomie.
Grote Globale Metabool
Het gaat hier om een echte kloof in inzicht. We weten niet dat we het niet weten. [dus helpt zoiets als het Serieus Gek Geld Spel om deze kloof te dichten].
Toorn is altijd dan productief wanneer er een eenduidig te identificeren schuldige aan te wijzen is die op geen enkele andere manier uit zijn positie verdrongen kan worden. In de huidige situatie is niet duidelijk wie er door de collectieve toorn uit zijn functie verdrongen kan worden.
Wij mensen leven veel te langzaam voor het grote globale metabolische systeem. Dat systeem wil eigenlijk dat we elke maand alle lampen vervangen, elk jaar een nieuwe auto nemen, elk half jaar een nieuwe TV, elk kwartaal een nieuwe computer. Twee maanden op vakantie in plaats van drie weken. De ‘Grote Globale Metabool’ wordt nog gelukkiger als we nog meer zouden verspillen en verkwisten.
Obama’s “Yes We Can” was in 2008 het Amerikaanse antwoord op de Europese vraag naar revolutie.
Europa is een oud en gedeprimeerd continent. Daarom hebben wij geen charismatische leider zoals Obama.
De zittende orde weet dat ze teveel te verliezen hebben en zullen daarom geen revolutie starten.
De typische revolutionaire constellatie zijn de aanhangers van een ambitieuze middenlaag, meestal de intellectuele leiders, tegenover een groep ontevredenen die het gevoel hebben niets te verliezen te hebben.
Zijn mensen nog wel in staat om zich iets buiten deze, nu globale crisis voor te stellen? Kunnen ze nog ontsnappen? Waar is hier de nooduitgang?
De vraag naar de nooduitgang heeft weinig zin. Met ons systeem van commercieel vastgoed die een prettige welvaart gebracht heeft maakt de vraag zinloos.
We lijden aan luxepessimisme en luxe-oppositie.
Europa lijdt eraan dat er te weinig jonge mensen met frisse nieuwe ideeën hebben.
Veel woede en toorn doordat m.n. jonge mannen tot het inzicht komen dat ze de levensstandaard van hun ouders niet kunnen herhalen (denken ze). Ze kunnen er niet meer vanuit gaan dat de volgende generatie het beter zal hebben dan de huidige.
Deze toorn is wel voelbaar maar niet bundelbaar. De enige adequate uiting van deze toorn is de wil voor een goede politieke of beroepsmatige carrière. Jongeren zijn beter af indien ze hun toorn in ambitie transformeren en niet in politiek activisme.
Een transnationale beweging is noodzakelijk omdat de problematiek boven het nationale niveau uitstijgt. Je kan het niet meer lokaal (binnen je eigen afdeling) oplossen.
De huidige informatie en netwerktechnologie maakt het mogelijk om deze woede om te zetten in constructieve energie.
Stel je voor dat alle belastinginningen niet door dwang maar vrijwillig worden ingenomen (verzameld). Dat zal het gemeenschappelijke leven radicaal veranderen.
Wanneer we van belastingdwang overgaan op het geschenk voor de gemeenschap. Dat is een soort idealistische herprogrammering van de gemeenschap. Daarbij worden precies dezelfde bedragen betaald, ze worden echter niet meer afgedwongen maar vrijwillig.
Dan zullen de schenkers zich volkomen interesseren wat er met hun geld gebeurt. Daardoor zal een veel intensievere sociale coherentie (samenhang) ontstaan omdat de schenkers hun geld begeleiden tot aan het punt van allocatie (besteding), daar waar het werkelijk gebruikt wordt.
Zo worden ook sponsoren gezien. Die bereiken veel meer met minder geld als de staat voor dat doel gebruiken zou wonderbaarlijke dingen. Zodra het geld privé uitgegeven wordt neemt de productiviteit/effectiviteit minstens vijfvoudig toe.
Wanneer je het geld aan de staat geeft en zegt, doe er wat mee, dan kunnen ze het net zo goed in de zee gooien. Van elke vijf euro die je aan de staat geeft komt er één of twee zinvol besteed aan. De rest wordt in op de reis daar naar toe verkwist.
Saoedi Arabië werkt zo. Al het geld voor weduwen en wezen komt zo bij elkaar.
Klopt. Die cultuur is niet gebaseerd op miserabiliteit zoals bij ons maar op trots. De trotse mens wil niet dat de staat hem iets afneemt maar wil liever de staat iets geven, of toestaan dat de staat iets neemt.
Dat zou een wonderschoon experiment zijn.
Dit voorstel zelf heeft een diabolische component. De mensen denken dan automatisch “Dan geven we lekker niets meer.” Ze begrijpen de grap van het voorstel niet op het ogenblik dat het vrijwillig wordt… Het kan zijn dat er de eerste keer een deflatie optreedt omdat de mensen veel minder geven. Maar dan schrikken ze van omdat ze erkennen dat ze gulzig en gierig zijn en ze zich in een laag spel hebben laten engageren. Namelijk in het grijp- en graaispel.
In de moraalpsychologie is deze grijp- en graaicultuur echter alleen de onderste laag. Zodra mensen iets welvarender zijn verandert de sociaalpsychologische structuur en de tymotische kwaliteiten, de trots gaat tegenover de gierigheid aan de leiding.
Dat kunnen wij ons niet voorstellen. Wij geloven allemaal dat onze buren ook gierige varkens zijn en vooral dat de buren niet zullen betalen. Mischien betalen de buren nog wel, maar hún buren niet meer.
Wat ze niet weten is dat die sociaalpsychologische verandering een sportieve wedstrijd tussen trotse mensen start vanwege het verlangen om als gevende, schenkende mens erkend te worden.
Wij zijn eigenlijk allemaal door de staat in de positie van gierige zwijnen geduwt die je met de fiscus en de wet de helft van je inkomen afneemt omdat ze geloven dat we ze niet uit onszelf willen geven. Dat is het onderscheidende punt.
Je moet alleen één ding niet vergeten. In 2008 hebben private filantropische instituten in de USA 310 miljard dollar aan giften verzameld. Dat is net zoveel als de Duitse federale begroting. En niemand heeft ze daartoe gedwongen, maar de cultuur als geheel heeft ze zodanig gestructureerd dat ze dit gedrag ondersteunt en de mensen ‘bevleugeld’ (bevlogen, begeesterd) in deze verhouding. Natuurlijk is daar ook een bepaald belanstingstelsel en allerlei andere zaken helpen daarmee, maar zoiets kun je bij ons ook doen.
In Duistland is het precies 1% van deze som. Wij hebben 4 miljard euro in 2008 aan private liefdadigheid of cultuursponsoring samengebracht. Aan de ene kant is dat een mooi bedrag, aan de andere kant is het, als men dat vergelijkt met wat sociaalpsychologisch mogelijk is en de rijkdom van de gemeenschap, tegelijkertijd ook een blamage.